Neki Koviljčani kažu da im je selo staro sedam i po hiljada godina i da se to u knjigama može potvrditi. Još kažu da postoje tragovi da je na mestu današnjeg Kovilja, naselje postojalo i u vreme Rimljana i Avara, ali zvanični dokazi da selo Kovilj (mađarski Kabol) postoji, mogu se naći tek u spisima iz XIII veka. U koviljskom ataru postojalo je još dosta sela koja su bila upisana u katastarske knjige, kao na primer Ada, Borđoš, Venjerac, Gudure, Zelenka, Slatine, Crvenka i Prnjavor. Sva ta sela su nestala vremenom, ili se stopila u Kovilj kakav danas postoji, a neki delovi koviljskog atara se i danas tako nazivaju.
Kovilj je ime dobio po kovilju, mirisnoj travi koja je u obilju rasla u okolini manastira pokraj sela. Nastao je spajanjem Donjeg i Gornjeg Kovilja, negde 1870. godine. Donji Kovilj je stariji sto godina od Gornjeg, pa meštani, koji se danas nalaze na delu gde je nekad bio Donji Kovilj, vole da se razlikuju od ovih drugih, pa često govore da su Šančani , a ne Koviljčani. Stanovništvo koje se nalazilo na toj teritoriji i pre doseljenja Srba velikom Seobom, uglavnom se bavilo lovom i ribolovom i stočarstvom, ali je jedan deo čuvao stražu na „koviljskom šancu“. Veliki broj graničara, inače Srba, mahom doseljen iz Subotice i okolnih krajeva, kasnije se bavio i zanatstvom, poljoprivredom i trgovinom. Oni su pripadali tzv. šajkaškom bataljonu. Šajkaši su bili posade malih, lakih i brzih drvenih čamaca, kojima su se služili u borbama protiv Turaka, sprečavajući ih da pređu Dunav i Tisu. Velika teritorija oko Kovilja bila je pokrivena ritovima, pa je u drugoj polovini devetnaestog veka počela izgradnja nasipa i počelo je obimno krčenje šuma radi stvaranja oranica. Početkom dvadesetog veka, Kovilj se prilično razvio i imao je parni mlin koji je selo snabdevao strujom, a u selu je radila i nadaleko čuvena ciglana. Kad je izbio Prvi svetski rat, šajkaši iz Kovilja su bili poslati na razne frontove da se bore za Austrougarsku državu, ali je najveći broj dezertirao ili se predavao srpskoj vojsci. U selu postoji i spomenik postradalima u Velikom ratu.
Posle rata se u selu, po uzoru na sovjetske, osnivaju zanatske organizacije, zemljoradničke zadruge, čitaonice, sportska i sokolska društva, pa nije ni čudo što je u selu oformljena prva orgnizacija SKOJ-a, na čelu sa studentom, kasnije narodnim herojem, Ilijom Nešinom. Petnaesti oktobar 1944. je zvaničan datum oslobođenja sela i zvanični datum spajanja Donjeg i Gornjeg Kovilja. U periodu posle Drugog svetskog rata, Kovilj je, kao selo, prilično stagnirao jer je većina mlađeg stanovništva otišla u grad zbog školovanja ili u potragu za poslom. Broj stanovnika je varirao od pet do šest hiljada stanovnika, jer je početkom devedesetih godina prošlog veka značajan broj izbeglica doseljen iz Like, Slavonije i Bosne.
Od kulturnih i istorijskih znamenitosti, Kovilj je nadaleko poznat po svom manastiru Kovilj koji je, po legendi, osnovao Sveti Sava u XIII veku , a obnovljen je početkom osamnaestog stoleća. U Kovilju je rođen i Laza Kostić, veliki pisac, pesnik i diplomata. Neobična stvar je da u selu postoje dve pravoslavne crkve, Crkva vaznesenja Gospodnjeg (koja se nalazi u Gornjem Kovilju) i ona je podignuta 1829. godine i Crkva svetog apostola Tome, koja je podignuta sedamnaest godina kasnije. U selu se nalaze i po jedna katolička i protestanska crkva.
Od poznatih ljudi rođenih u Kovilju ili onih koji su svoj život proveli u ovom bačkom selu pored svima znanog Laze Kostića, moramo pomenuti Vasu Jovanovića, jednog od najvećih tambraša i kompozitora za tamburu, Stevana Pešića, koga neki istinski zaljubljenici u knjigu zovu još i “vojvođanskim Tolkinom” koji je napisao i roman o svom selu u sedam tomova pod imenom ” Velika knjiga o Kovilju”. Neobično je da u Kovilju postoji ulica po imenu jednog mađarskog komandira žandarmerije iz Drugog svetskog rata. Ta ulica nosi ime Lajoša Dunafalvija, koji je spasio Koviljčane posledica Velike racije , u zimu 1942. godine. Više o tome možete pročitati na sledećem linku : https://www.intermagazin.rs/vecni-primeri-covecnosti-kako-je-lajos-dunafalvi-spasao-hiljade-srba-a-onda-bio-prezren-i-od-madarske-i-od-jugoslavije/. Nikola Nedić je 2013. godine objavio monografiju sela pod nazivom “Kovilj – zapisi i slike”.
Kovilj je poznat i po prvom “Udruženju lažova” u staroj Jugoslaviji, po etno turizmu i udruženju koje se njime bavi ” Santa Maria“, po sočnim i slatkim lubenicama, po rodama koje se vraćaju svake godine, fijakerijadama, ali i svojim bećarima, Joji Gegalu i Pisariki, begešarima.
Manifestacija i događaj po kome je danas poznat Kovilj je svakako „ Parastos dudu“ ili Koviljska rakijada koja se organizuje svake godine, negde početkom juna, i gde posetioci mogu uživati u rakiji od duda, ali i štrudli od maka i ostalim vojvođanskim gastronomskim specijalitetima.
Osim toga u ovom selu možete posetiti i vinariju „ Do kraja sveta“ gde se mogu degustirati i kupiti odlična vina ili posetiti poljoprivredno gazdinstvo Save Graorca koji je poznat po proizvodima od specijalne rase svinja, mangulica, a do skoro je na obodu sela bila i nadaleko čuvena čarda „ Na kraj sveta“, u kojoj se jela najbolja riblja čorba na svetu, ali je zbog sitnospostveničkih interesa prestala da postoji i otišla u istoriju.
Možete posetiti i rezervat prirode „ Koviljski rit“ koji je poznat kao značajno stanište ptica. Kovilj svojim čitavim obodom naleže na rukavac Dunava, odakle se prostire rit. Rukavac Dunava pod imenom Arkanj, poznato je područje gde rado dolaze ribolovci jer je bogato ribom. Na kraju, osim religijskih razloga možete posetiti manastir Kovilj i radi kupovine manastirskih proizvoda, meda, rakije i vina.
Ovo je samo mali osvrt na istoriju jednog divnog bačkog sela kakvo je Kovilj i mali spisak razloga zašto ga obavezno morate posetiti, a proleće je pravo vreme za to.
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=DSRUaOSeeVI&w=560&h=315]
izvori : www.ravnica.info. i http://novisad.travel/lokacije/kovilj/
fotografije preuzete sa interneta
emberica
sjajan tekst
postar000
Fala, mogli bi i vi štogođ napisati 🙂